Fréttir hafa borist aš vestan frį myrkvašri Kalifornķu. Margir andstęšingar einkavęšingar og frjįls markašar hafa risiš upp į afturlappirnar og bent į atburšina sem beina afleišingu žess žegar einkavęšing og frjįls markašur fį aš leika lausum hala meš uggvęnlegum afleišingum. En stašreyndin er önnur. Žaš sem er nś aš gerast ķ Kalifornķu eru afleišingar afskipta misvķsra stjórnmįlamanna ķ atkvęšaleit. Lög um hįmarksverš, įkvaršaš af rķkinu, hefur gert nęr śtaf viš raforkumarkašinn.

Įriš 1996 voru sett lög ķ Kalifornķu sem gįfu heildsölu rafmagns frjįlsa. Stęrstu dreifiašilunum į raforku var gert aš selja orkuver sķn. Įstęša sem rķkiš gaf fyrir žessari tilskipun var aš koma ķ veg fyrir einokun. Žó verš į rafmagni milli framleišenda og dreifiašila vęri nś frjįlst, var ekki sömu sögu aš segja af verši til neytenda. Sérstök nefnd į vegum rķkisins įkvaš hįmarksverš til neytenda og gerir enn. Auk žess voru įkvęši sett ķ lögin um aš ef dreifiašili segšu upp samningi viš raforkuframleišanda og byggši eigiš raforkuver, yrši viškomandi aš greiša sérstakan skatt vegna raforkuversins, sem vęri notašur til aš greiša framleišandanum sem hafši misst samninginn skašabętur. M.ö.o. var nżjum ašilum gert nęr śtilokaš aš byggja nż raforkuver vegna žessara og fleiri hamlandi laga. Dreifingarfyrirtękin įttu sjįlf ašeins lķtinn hluta af raforkuverunum og žvķ erfitt fyrir žau aš hagręša žegar orkaverin hękkušu sķna taxta en dreifingarfyrirtękin mįttu ekki hękka sķna.

Til aš gera langa sögu stutta hafa stęrstu dreifingarfyrirtękin tapaš milljöršum bandarķkjadala undanfariš žar sem heildsöluverš rafmagns hefur hękkaš en verš til almennra notenda stašiš ķ staš. Nś nżveriš samžykkti nefndin, sem įkvaršar hįmarksverš til almennra notenda į rafmagni, aš hękka taxtann um 9%, en ašeins tķmabundiš. Žvķ hafa Kalifornķubśar og hinn ört vaxandi hįtękniišnašur žurft aš žola orkuskort og -skömmtun aš undanförnu.

Könnun mešal bandarķskra hagfręšinga fyrir nokkrum įrum leiddi ķ ljós aš 93% žeirra eru sammįla um aš hįmarksverš sé af hinu illa, žaš leiši til skorts og verri gęša. Hįmarksverš į rafmagni ķ Kalifornķu hefur gert žaš aš verkum aš fyrirtękin sem dreifa rafmagni til notenda eru į barmi gjaldžrots. Engin uppbygging hefur oršiš hjį raforkuverunum ķ mörg įr og stendur hśn sannarleg ekki undir aukinni raforkužörf fylkisins. Slķkt reglugeršafargan sem žar rķkir gerir žaš ekki aš heillandi kosti fyrir fjįrfesta aš byggja upp nż orkuver. Aršvęnlegast hefur veriš fyrir žau sem fyrir eru aš selja rafmagn til nįgrannafylkjanna og hefur žaš ekki veriš til aš bęta įstandiš.

Rķkisstjórinn, demókratinn Gray Davis, hefur žrįast viš og hefur fylkiš variš rśmum milljarši dala til kaupa į rafmagni. 400 milljón dala įętlun, sem įtti aš tryggja rafmagn sķšustu tvęr vikur janśarmįnašar hefur ekki skilaš sér og raforkunotkun hefur aukist skv. Los Angeles Times, nemur nś 40 milljónum dala į degi hverjum.

Fjölmišlar vestanhafs greindu frį žvķ ķ gęr aš fylkiš ętli aš verja 12 milljöršum dala, fjįrmögnušum meš skuldabréfaśtgįfu, til aš tryggja fylkinu rafmagn til frambśšar. Sagšist Davis rķkisstjóri žó ekki geta lengur įbyrgst aš raforkuverš til notenda hękki ekki.

Davis er sagšur ętla sér stóra hluti ķ pólitķk. Hann žorir ekki aš aflétta hįmarksveršinu, sem veršur aš teljast fyrsta skref til aš koma Kalifornķu śt śr žessu rafmagnssnauša įstandi. Žarna sannast aš žegar misvķsir stjórnmįlamenn žora ekki aš breyta rétt, af ótta viš aš missa atkvęši śt į žaš, getur žaš kostaš almenning ómęldar fórnir. Hverjir munu į endanum borga fyrir skuldir raforkufyrirtękjana sem Davis rķkisstjóri ętlar m.a. aš greiša nišur meš milljöršunum tólf? Aš sjįlfsögšu skattgreišendur ķ Kalifornķu.

Veršstżring er ętķš af hinu illa, hvort heldur sem hśn er į rafmagni, matvęlum eša öšru. Hįmarksverš stušlar aš skorti, žvķ frambošiš veršur minna en eftirspurnin. Markašurinn veršur aš fį aš vera ķ friši fyrir veršstżringu misvķsra stjórnmįlamanna. Žvķ veršum viš aš vera į verši, til aš lenda ekki ķ sömu ógöngum og Kalifornķubśar eru komnir nś.

Heimildir: LA Times og The Washington Post

    ĮF

   << Til baka